Leefbaarheid

De Oosterweelverbinding heeft een positieve impact op de luchtkwaliteit in Antwerpen. Vlotter verkeer op een rondgemaakte Ring, minder sluipverkeer in de woonwijken en de overkapping van de noordelijke Ring betekent immers minder luchtverontreiniging voor de brede omgeving. Honderdduizenden Antwerpenaren zullen gezondere lucht kunnen inademen.

In het najaar van 2022 zette de Vlaamse Regering het licht op groen voor een maximale overkapping van de noordelijke Ring. Sommige delen van de Ring kunnen echter omwille van tunnelveiligheid niet dicht gewerkt worden. Ter hoogte van het Ringpark Lobroekdok blijft bijvoorbeeld een opening noodzakelijk.

Uit de voorafgaande studie de ‘Milieueffectenrapportage’ of MER, bleek dat er op bepaalde locaties aan de tunnelmonden een (beperkt) negatief effect mogelijk was op de luchtkwaliteit. Dat vraagt wat verduidelijking.

De MER-studie uit 2019 is gebaseerd op de voorspellingen die toen werden gemaakt voor het wagenpark van 2030. In tussentijd stonden het beleid rond de vergroening van het wagenpark - denk aan fiscaliteit, subsidies, bijkomende laadinfrastructuur, enz. - en technologische innovaties niet stil. De voorspellingen uit de MER van 2019 bevatten die technologische innovaties en het nieuwe beleid dus niet. Hierdoor kunnen we verwachten dat de negatieve effecten van de tunnelopeningen op de omgeving nog sterk zullen verminderen. 

Daarnaast blijken ook de bermen en schermen die we rond de tunnelmonden bouwen beter te werken dan in de MER van 2019 werd aangenomen.

In de MER werd ook uitgegaan van een situatie waarbij het Haventracé niet volledig was gerealiseerd en waarbij ook maar 50% van de Modal Shift een feit was. Wanneer beide volledig gerealiseerd zijn zorgt dit voor minder verkeer op de snelweg ten opzichte van het uitgangspunt uit de MER van 2019.

Tot slot schakelt Lantis de wetenschappelijke expertise van de Universiteit Antwerpen in om onder andere de luchtkwaliteit aan de tunnelmonden zo goed mogelijk te maken. Samen onderzoeken we het brede gamma aan oplossingen en technologieën en screenen ze op hun haalbaarheid. Niet alleen het bestaande gamma wordt onderzocht, ook maatregelen die zich vandaag nog in experimenteel stadium bevinden. 

De realiteit zal dus wel degelijk ook in de omgeving van de tunnelmonden een heel stuk beter zijn dan wat in de MER van 2019 werd voorspeld, maar desondanks blijven we uiteraard verder werken om het project nog te verbeteren waar mogelijk.

In het Toekomstverbond van 2017 werd beslist om heel wat maatregelen te nemen die de leefbaarheid in de regio sterk moeten verbeteren. Denk aan geluidsbermen en -schermen, overkappingen, fietsverbindingen en vooral veel, nieuw groen. Sindsdien werden die concepten verder uitgewerkt tot Ringparken. Voor Linkeroever en Zwijndrecht is dat Ringpark West. Om de hinder voor de omgeving zoveel mogelijk te beperken, werd besloten om de werken aan dat Ringpark meteen in de al lopende Oosterweelwerf te integreren. Dat zorgde ervoor dat de originele planning van de werken moest aangepast worden en dat we tijdelijke wegen en bruggen niet meer konden bouwen.

In 2022 namen we parallel met de snelweg een nieuwe weg in gebruik tussen Waaslandhaven-Oost (E34) en de Blancefloerlaan(N70) en P+R Linkeroever. Deze weg – intussen officieel benoemd tot ‘Parallelweg Noord’ – vormt de definitieve verbinding tussen de E34 en Linkeroever. De tijdelijke weg ten noorden van de E34 en de Charles de Costerlaan kunnen hierdoor afgesloten worden.

Het vroeger knippen van de Charles de Costerlaan biedt heel wat ‘leefbaarheidswinsten’ voor Linkeroever:

• Sluipverkeer van de snelweg naar bijvoorbeeld Waaslandtunnel of oprit Linkeroever wordt uit de woonkernen van Linkeroever gehaald en blijft langer op de snelwegen. Na een aanpassingsperiode voor het verkeer zal het hier dus rustiger en veiliger worden, met meer ruimte voor de buurtbewoners, fietsers/voetgangers en het openbaar vervoer.
• Het doorgaand verkeer dat nu gebruik maakt van de Charles de Costerlaan zorgt voor ongezonde lucht en geluidsoverlast voor de buurt. Doorgaand verkeer hoort op de snelwegen en niet in woonwijken. Door dit verkeer hier weg te halen zal het er stiller en gezonder wonen worden. 
• Wanneer hier geen verkeer meer rijdt, kunnen we de Charles de Costerlaan veel sneller dan gepland ontharden en er een groene fiets- en wandelboulevard van maken.

Als voorbereidende studie van de geluidsschermen in Zwijndrecht hebben we bekeken of het rendabel was om zonnepanelen in de schermen te verwerken. Dat bleek niet het geval. We besloten om geluidsschermen zonder zonnepanelen te plaatsen - zodat de omwonenden sneller afgeschermd zijn van de geluidsoverlast - én tegelijk een studie op te starten over de optie om nadien zonnecellen op de schermen te bevestigen. 

Die studie is intussen uitgevoerd en overgemaakt aan de Gemeente Zwijndrecht. Zij nemen dit verder op en bekijken wat er mogelijk is.

De precieze invulling van de zone ‘Spoor Oost’ behoort niet tot de plannen voor de Oosterweelverbinding. Met de verbetering van het verkeersknooppunt aan het Sportpaleis maken we deze zone wel goed bereikbaar, wat de uiteindelijke invulling ook zal zijn. Doordat we de overbelaste verkeersknoop aan het Sportpaleis vernieuwen, creëren we immers een vlotte en veilige doorstroming van auto- en vrachtwagenverkeer, openbaar vervoer en fiets- en wandelverkeer. Bovendien verdwijnt hierdoor het sluipverkeer in de omliggende wijken.

• Lees meer over het nieuwe aansluitingspunt aan het Sportpaleis
   

Buurtpark ’t Schijntje - gelegen tussen de R1 en de Ten Eekhovelei -  verdwijnt niet.
De hondenweide en de speeltuin verplaatsen we slechts tijdelijk voor enkele voorbereidende werken in het kader van de Oosterweelverbinding. Deze werken vinden plaats in de zone tussen de Noordersingel, de Ten Eekhovelei, de Ring en onder het Viaduct van Merksem.
 

De Oosterweelverbinding verandert weinig aan het knooppunt E34/E313 nabij het Rivierenhof. Er komen slechts beperkte aanpassingen aan de aansluitingen naar de nieuwe verkeerswisselaar aan het Sportpaleis. Deze blijven grotendeels in lijn met hoe het vandaag is. Wat verandert er dan wel? Aan de oostzijde van de Turnhoutse baan - waar nu het Ringfietspad onder de brug loopt - schuiven we het fietspad op om plaats te maken voor een afrit. Hierdoor nemen we aan de rand van het Rivierenhof ruimte in over een afstand van ongeveer 150 meter.

Met de Scheldetunnel voorzien we een rechtstreekse verbinding tussen Linkeroever en de rechteroever aan de noordkant van de stad. De tunnel gaat ter hoogte van het Sint-Annabos onder de grond om op de rechteroever terug boven te komen aan het Noordkasteel. Daar bouwen we het Oosterweelknooppunt dat de Scheldetunnel verbindt met de Kanaaltunnels die aansluiten op de Antwerpse Ring.

Het nieuwe Oosterweelknooppunt zal verzonken liggen in het landschap en deels overkapt worden. Hierdoor komt er ruimte vrij voor een park: Ringpark Noordkasteel. De huidige vijver aan het Noordkasteel blijft daarbij intact en de bestaande groenzone rondom de vijver verbinden we met de zone rondom de Kerk van Oosterweel die zo een prominentere plaats krijgt.

Tijdens de werken nemen we aan het Noordkasteel een aanzienlijk deel van het rietmoeras en het bestaande bos in het noorden in. Het verdwijnen van een gedeelte van het bos compenseren we door de aanleg van nieuw bos op andere locaties. Zo werd het tijdelijk verdwijnen van het slikken- en schorrengebied door de aanleg van de Scheldetunnel (zowel op de linker- als de rechteroever) reeds gecompenseerd door de eerdere aanleg van de Burchtse Weel. Dit gebied zal na de werken nog volledig hersteld worden. De zeilclub kan ook gewoon actief blijven op haar huidige locatie.

• Lees meer over de aanleg van de Scheldetunnel
• Lees meer over de aanleg van het Oosterweelknooppunt

Het Sint-Annabos blijft grotendeels staan bij de aanleg van de Oosterweelverbinding. In de oorspronkelijke plannen was het de bedoeling om een deel van het weggegraven zand van de nieuwe Scheldetunnel tijdelijk te stockeren in het Sint-Annabos. Hiervoor moest een groot deel van het bos verdwijnen. In september 2016 vonden we echter een alternatieve stockageplaats voor dit zand: het Noordelijk Insteekdok. Hierdoor kan het grootste deel van het Sint-Annabos blijven staan bij de aanleg van Oosterweelverbinding en is er bijgevolg ook geen bedreiging voor de biodiversiteit in het bos. Tijdens de werken doen we er ook alles aan om dieren en planten te beschermen. Met resultaat. Uit opvolging door experten van de Universiteit van Antwerpen blijkt dat de impact van de werken op dieren en planten minimaal is. Zo vinden broedvogels nog steeds de weg naar de natuurgebieden rondom de werfzone. 

Blokkersdijk is een beschermd natuurgebied. De werken aan de Oosterweelverbinding mogen bijgevolg op geen enkele wijze impact hebben op dit gebied. Daarnaast zal de Oosterweelverbinding er net voor zorgen dat de druk op de natuurgebieden verlaagd wordt. Zo krijgt Blokkersdijk extra water om verdroging tegen te gaan, wordt de Charles de Costerlaan een groene fiets- en wandelboulevard en verbinden we de aanwezige natuurgebieden tot één groot groengebied op de linkeroever. Tijdens de werken hebben we Het Rot - een natuurgebied vlakbij Blokkersdijk - deels afgesloten voor wandelaars en hun trouwe viervoeter. Zo hebben watervogels een extra rustpunt om eten te zoeken en hun nesten te bouwen.
Lees meer over aanleg van de Scheldetunnel

Het Sint-Annabos laten we grotendeels staan bij de aanleg van de Oosterweelverbinding. In de oorspronkelijke plannen was het de bedoeling om een deel van het weggegraven zand van de nieuwe Scheldetunnel tijdelijk te stockeren in het Sint-Annabos. Hiervoor moest een groot deel van het bos verdwijnen. In september 2016 hebben we echter een alternatieve stockageplaats gevonden voor dit zand: het Noordelijk Insteekdok. Hierdoor kan het grootste deel van het Sint-Annabos blijven staan bij de aanleg van de Oosterweelverbinding en is er dus geen sprake meer van het rooien van het volledige bos.