Lantis vraagt vergunning aan voor Oosterweelverbinding

Lantis diende donderdag een vergunningsaanvraag in bij de Vlaamse Regering die haar toelaat om te starten met de bouw van een nieuwe tunnelverbinding van Linkeroever tot aan de Antwerpse Ring, nieuwe op- en afrittencomplexen ter hoogte van de Oosterweelkerk, Groenendaallaan en Schijnpoort, de afbraak van het viaduct van Merksem en grootschalige overkappingen en leefbaarheidsprojecten. De werken starten in 2021. Intussen wordt er al in hoog tempo verder gewerkt op de E17.

Maar liefst 1700 plannen en documenten beschrijven hoe de mobiliteit en de leefbaarheid in Antwerpen de komende tien jaar grondig zal verbeteren. Nadat de vergunning volledig verklaard is, kunnen burgers tijdens de maand juni de plannen consulteren en krijgen ze de mogelijkheid om opmerkingen, bezwaren en standpunten over de aanvraag te formuleren.

Op weg naar veiliger, vlotter, ruimer en gezonder

De Oosterweelverbinding maakt de Antwerpse Ring (R1) volledig rond, dankzij de aanleg van een nieuwe tunnel onder de Schelde, een nieuw op- en afrittencomplex in het zuiden van de haven en de bouw van een tunnel onder het Albertkanaal die aansluit op de R1 Noord. Dankzij deze nieuwe verbinding zal het verkeer niet alleen vlotter verlopen, maar ook veiliger zijn. Bij ongevallen is er bij een vervolledigde Ring steeds een alternatief beschikbaar. Dat is een belangrijke bonus voor een economische havenmetropool als Antwerpen, die zich op een kruispunt bevindt van Europese logistieke netwerken. Meer capaciteit op het hoofdwegennet betekent ook minder verkeersdruk op de lokale wegen, zodat het sluipverkeer in de woonwijken vermindert.

De infrastructuur die de stad vandaag in twee snijdt, zoals het Viaduct van Merksem, verdwijnt en maakt plaats voor infrastructuur die wijken en stadsdelen met elkaar verbindt. De snelweginfrastructuur wordt immers zoveel als mogelijk onder de grond gebracht of ingebed in het landschap. De parken die er dankzij de overkappingen komen, zullen zuurstof geven aan wijken die vandaag kampen met een gebrek aan leefruimte omwille van een overheersende weginfrastructuur. De geplande ingrepen zorgen bovendien voor minder lawaaierig snelwegverkeer langs de noordelijke Ring. Ook de luchtkwaliteit in en rond Antwerpen zal er merkelijk op vooruit gaan dankzij het Oosterweelproject. Tot slot wordt de hele Ringzone uitgerust met een netwerk van brede en comfortabele fietsverbindingen.

Openbaar onderzoek

Voor het zover is, moet Lantis de vergunning waarvoor ze donderdag een aanvraag indiende, ook effectief verkrijgen. Daarvoor is onder meer een openbaar onderzoek nodig, een publieke consultatie van burgers over de aanvraag. Gezien de huidige coronamaatregelen, en de beperkingen die daaruit voortvloeien naar publieke dienstverlening toe, zal het openbaar onderzoek anders verlopen.

De stad Antwerpen, Beveren en Lantis stellen momenteel alles in het werk om ervoor te zorgen dat de burger “vanuit zijn kot” maximaal toegang heeft tot de alle onderdelen van de vergunningsaanvraag. Zo zal er tijdens de periode van het openbaar onderzoek een tijdelijke website gelanceerd worden waarop alle documenten en plannen van de aanvraag te raadplegen zijn. Via virtuele zitdagen zullen individuele vragen van burgers beantwoord worden. Een beknopte folder over het project, die huis-aan-huis bedeeld wordt, moet elke Antwerpenaar wegwijs maken in de basisprincipes van de Oosterweelverbinding. Meer informatie hierover zal via de websites van oosterweelverbinding.be en de stad Antwerpen de komende weken bekend gemaakt worden.

Startschot in 2021

Wanneer Lantis de vergunning eind dit jaar verkrijgt, zullen de effectieve werken aan het eerste deel van het project, de nieuwe Scheldetunnel, begin 2021 van start gaan. De aannemer die deze werken zal uitvoeren, zal nog voor de zomer worden aangesteld. Zo kan hij al de nodige voorbereidingen treffen om het terrein bouwrijp te maken.

De voorbije jaren investeerde Lantis overigens al om en bij de 180 miljoen euro om de omgeving klaar te maken voor de realisatie van de Oosterweelverbinding. Gronden werden gesaneerd, gebouwen afgebroken, leidingen verplaatst en natuurgebieden gecreëerd.

Als alles volgens plan verloopt, zal de ganse Oosterweelverbinding in 2030 in gebruik worden genomen. Tussentijds zullen er echter al delen worden opgeleverd. Op Linkeroever en in Zwijndrecht is de nieuwe snelweginfrastructuur in 2024 afgewerkt, de leefbaarheidsprojecten volgen het jaar daarop.

Kostprijs

Om het Oosterweelproject te realiseren zal de komende jaren 4,5 miljard euro nodig zijn. Een groot deel daarvan, 3,6 miljard euro, zal Lantis lenen, dankzij de Vlaamse Overheid en de Europese Investeringsbank. Dat bedrag wordt volledig terugbetaald, door middel van tolgelden die de komende 35 tot 40 jaar zullen geïnd worden bij de weggebruikers.

Het geld dat nodig is om de leefbaarheidsprojecten in het Oosterweelgebied te realiseren, zo’n 915 miljoen euro, zal de volgende jaren worden samengebracht in een zogenaamd ‘overkappingsfonds’. Alle niet gebruikte budgetten van de Vlaamse administratie voor openbare werken, zullen worden overgeheveld naar dit fonds. Mocht het fonds niet snel genoeg gespijsd geraken, dan zal Lantis borg staan voor de uitvoering van de werken en een deel pre-financieren.

IN DETAIL

Wat realiseren we?

De doorstroming van het verkeer naar en rond Antwerpen wordt verbeterd dankzij vier ingrepen, die de Ring vervolledigen:

• Een nieuwe Scheldetunnel: deze tunnel gaat op Linkeroever onder de grond tussen Blokkersdijk en het Sint-Annabos, en komt op Rechteroever boven aan het Noordkasteel. De tunnel is 1,8 kilometer lang, heeft drie rijstroken in elke richting en een afzonderlijke koker van zes meter breed voor fietsers en voetgangers.
• Het Oosterweelknooppunt: een nieuw op- en afrittencomplex ter hoogte van het kerkje van Oosterweel richting de haven en het noorden van de stad. Het knooppunt ligt verzonken in het landschap en verbindt de Scheldetunnel met de Kanaaltunnels die aansluiten op de Antwerpse Ring.
• Kanaaltunnels: de Kanaaltunnels verbinden het Oosterweelknooppunt met de Ring. De vier tunnelkokers starten aan het Amerikadok en lopen onder het Albertkanaal. Onder de Noorderlaan splitsen ze in een noordelijke en zuidelijke aansluiting op de Ring.
• R1-Noord: om de Kanaaltunnels aan te sluiten op de Antwerpse Ring, verdwijnt het Viaduct van Merksem. De Ring komt er in een sleuf, en in tunnels onder het Albertkanaal, de Groenendaallaan in Merksem en Schijnpoort aan het Sportpaleis.

Op volgende plaatsen is er een overkapping voorzien:

• Van de Oosterweelknoop wordt bijna de helft overkapt. Hierdoor zal de groenzone rondom de vijver van het Noordkasteel in verbinding staan met de zone rondom de kerk van Oosterweel.
• Aan de Groenendaallaan en het Station Luchtbal komt een overkapping van 850 meter
• Ten zuiden van het Albertkanaal, bovenop de nieuwe Antwerpse Ring, ontstaat een nieuw gebied van ongeveer 10 ha.
• Aan het Sportpaleis wordt een stuk van de Antwerpse Ring overkapt.
• Het stuk ter hoogte van Hof ter Lo krijgt een overkapping van bijna 100 meter breed, waardoor er een verbinding ontstaat tussen het Rivierenhof en Borgerhout.

Waar er vandaag geen overkapping wordt voorzien, krijgt de Ring een zachte inbedding in het landschap. Dankzij een groene buffer wordt de hinder van de Ring op de omliggende omgeving beperkt en wordt de leefbaarheid sterk verbeterd. Groene bermen bufferen het geluid en zorgen ervoor de Ring uit het zicht ligt. Langs heel wat delen van de Ring zal het bermenlandschap aansluiten op parkzones. Waar bermen niet mogelijk zijn of onvoldoende hoog kunnen gemaakt worden, zijn bijkomende geluidsschermen voorzien. Bovendien wordt er overal gebruik gemaakt van geluidsarm wegdek.

Vanwaar komen we?

In 2002 richtte de Vlaamse Regering de BAM (Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel) op. De BAM kreeg als opdracht de realisatie van het Masterplan Antwerpen mee. Dat Masterplan voorzag in een globale aanpak van de Antwerpse mobiliteitsproblematiek met het oog op het bevorderen van de verkeersafwikkeling, het gebruik van duurzame transportmodi zoals het openbaar vervoer en de fiets, en een modal shift naar duurzaam vervoer. In 2005 werd in het kader van het sluiten van de Antwerpse Ring de idee van de Lange Wapper gelanceerd, een groot viaduct over de dokken en het Albertkanaal dat via een tunnel onder de Schelde de Ring volledig rond zou maken. Het betekende tevens het startpunt van een debat over mobiliteit en leefbaarheid. Burgerbewegingen toonden zich kritisch en gingen op zoek naar alternatieven.

De Lange Wapper sneuvelde in 2009 tijdens een volksraadpleging. Op 30 maart 2010 stemde de Vlaamse Regering in met een aangepast Masterplan en kreeg BAM de opdracht om de haalbaarheid van een volledig ondertunnelde oplossing te onderzoeken. Uitgaande van dit onderzoek besliste de Vlaamse Regering op 24 september 2010 om de Ring rond Antwerpen te sluiten met twee tunnels, één onder de Schelde en één tunnel tussen de Oosterweelknoop en de bestaande Ring. Verder studiewerk volgde, maar tegelijkertijd nam ook de druk van de burgerbewegingen op de plannen toe.

Op 15 maart 2017 werd het Toekomstverbond gesloten, een akkoord tussen de Vlaamse overheid, de stad Antwerpen, en de burgerbewegingen rond de gezamenlijke doelstelling om de mobiliteit en de leefbaarheid in de Antwerpse regio te verbeteren. Het Toekomstverbond berust op vijf pijlers:

• Een Ring voor de stad: de Antwerpse Ring wordt rondgemaakt door de aanleg van de Oosterweelverbinding en wordt gebruikt voor verkeer binnen de stadsregio en voor verkeer dat in de stad moet zijn.
• Een maximale overkapping van de Ring
• Een modal shift 50/50, waarmee bedoeld wordt dat op termijn 50 procent van alle verplaatsingen gebeuren met de fiets, trein, tram, bus, waterbus, deelsystemen,… en nog 50 procent met de wagen.

Oosterweel werkt volop mee aan de realisatie van de modal shift. Op Rechteroever wordt het Ringfietspad verlengd tot Ekeren. Aan de overkappingen aan de Groenendaallaan en Schijnpoortweg komen nieuwe fietsbruggen en –onderdoorgangen. Zo ontstaat een vrijliggend Ringfietspad van 5,3 km lang, zonder een enkele kruising met het wegverkeer.

• Een noordelijk alternatief rond de stad. Verkeer dat enkel de stad moet passeren en havenverkeer wordt zoveel mogelijk rond de stad geleid. Daarvoor wordt geïnvesterd in een haventracé.
• Verder samenwerken.