Grondwerken Oosterweel herstarten op maandag 7 maart

Twee maanden nadat de Raad van State de Technische Verslagen voor de werfzones Linkeroever en Scheldetunnel schorste, kunnen de grondwerken binnen deze zones opnieuw opstarten. Parallel werd het pad geëffend om de Oosterweelwerken naadloos in te passen in een concreet saneringstraject. Lantis nam daarvoor de voorbije weken deel aan een breed stakeholderoverleg onder de vleugels van de opdrachthouder voor de PFAS-problematiek Prof. Karl Vrancken en werkte mee aan een totaaloplossing voor Zwijndrecht en omgeving. 

“We hebben zorgvuldig geluisterd naar alle Zwijndrechtse vertegenwoordigers en zijn hiermee aan de slag gegaan. Het Oosterweelproject is onderdeel van de oplossing: onze bouwopdracht zal deel uitmaken van een breder saneringstraject in het PFAS-dossier”, aldus Luc Hellemans, CEO van Lantis.

Heropstart grondwerken 

Grondbank zette het licht op groen om de grondwerken in de werkzone Linkeroever maandag opnieuw te starten. Voor de werkzone Scheldetunnel verwacht Lantis volgende week de toelating om terug te starten. Dit gebeurde na grondige analyse door de expertencommissie Grondverzet, waarover ook werd afgestemd met de OVAM. Concreet betekent dit dat de werken met gebiedseigen grond, grond afkomstig uit de werfzones, vanaf vandaag opnieuw uitgevoerd kunnen worden. De gronden blijven wel binnen de specifieke werkzone. 

De Raad van State schorste eind december de conformverklaring van de Technische Verslagen voor de projecten Linkeroever en Scheldetunnel. Om tegemoet te komen aan het oordeel van de Raad van State heeft Lantis aparte Kadastrale Werkzones opgemaakt per vergund project. In nauw overleg met bodembeheersorganisatie Grondbank werden de Technische Verslagen volledig herwerkt. 

“Onze aannemers hebben de voorbije weken gedaan wat nog mogelijk was binnen het kader dat ons restte na het arrest van de Raad van State. Ik wil hen dan ook uitdrukkelijk bedanken voor hun flexibiliteit. Samen hebben we de werken gereorganiseerd zodat we de vertragingen en de financiële impact op de werf, maar vooral ook de impact voor de bewoners en weggebruikers, konden beperken. Nu is het echter tijd om opnieuw vaart te maken en voluit te bouwen aan essentiële verkeersverbindingen en broodnodige leefbaarheidsprojecten”, zegt Luc Hellemans, algemeen directeur van Lantis. 

Expertencommissie Grondverzet: geen bijkomend gezondheidsrisico ten gevolge van werken 

Daarnaast leverde de Expertencommissie Grondverzet onder leiding van Karl Vrancken een advies af over de herwerkte Technische Verslagen. Om tegemoet te komen aan de vraag van betrokken stakeholders werd de commissie uitgebreid met twee onafhankelijke Nederlandse experten, waaronder Prof. Jacob De Boer en PFAS-expert Arjen Wintersen. 

De Expertencommissie formuleerde unaniem verschillende aanbevelingen over de aanpak van de verontreinigde grond, ze bevestigde dat het stand-still principe wordt gerespecteerd en dat het Oosterweelproject de vervuilingssituatie zelfs verbetert. De aanbevelingen werden via de Technische Verslagen intussen omgezet in strengere criteria, die vanaf nu op het terrein zullen toegepast worden. 

“We zijn de commissie erkentelijk voor de deskundigheid van hun werk en het onderbouwde advies dat als resultaat daarvan werd afgeleverd. Dankzij dit werk kunnen we de garantie bieden aan de bewoners en aan de ruime omgeving dat de werken aan de Oosterweelverbinding kunnen doorstarten en waarvan het eindresultaat zelfs een blijvende positieve impact heeft op mens en omgeving.”, zegt Luc Hellemans. 

Totaaloplossing voor Zwijndrecht en omgeving 

De verdere realisatie van de Oosterweelverbinding zal deel uitmaken van een ruimer saneringstraject. De saneringsplicht voor de bodemverontreiniging, die ontstaan is op het terrein van 3M, ligt bij 3M. Dit saneringstraject beoogt een vermindering aan de blootstelling met PFAS vanuit de bodem en het grondwater en focust in eerste instantie op de gezondheidsrisico’s voor de omgeving. 

De eerste stappen in het saneringstraject werden gezet sinds 2009 en hadden – met de toenmalige inzichten – vooral betrekking op het beheersen van de PFAS-verontreiniging in het grondwater zodat deze zich niet verder zou verspreiden naar de omgeving. Deze beheersmaatregelen zijn nog altijd van toepassing. 

Sinds 2019 is met een verstrengd normeringskader dit saneringstraject geactualiseerd met de eerste fase van het beschrijvend bodemonderzoek. Hierbij worden in eerste instantie de gezondheidsrisico’s voor de omgeving in kaart gebracht. Dit beschrijvend bodemonderzoek werd ontvangen op 10 februari en wordt momenteel door OVAM beoordeeld in samenwerking met o.m. het Agentschap Zorg en Gezondheid en VMM. 

De eerstvolgende stappen in dit saneringstraject krijgen concreet vorm: 3M engageert zich om de kernsanering op het eigen terrein te optimaliseren, in eerste instantie het woon- en landbouwgebied rondom de bedrijfssite te saneren en daarnaast ook mee te werken aan de sanering van de Oosterweelgronden. Op deze wijze worden de verontreinigde grond van de Oosterweelwerken meegenomen in de sanering uit te voeren door 3M. Er wordt ook een plan van aanpak opgezet voor een sanering in een ruimere omgeving en op langere termijn. 

Daarnaast wordt er onmiddellijk werk gemaakt van volgende acties, met een onmiddellijke impact op de omgeving. Ze zorgen voor een extra beperking van het risico op blootstelling en hebben een positief effect op de werken die Lantis uitvoert binnen de projectzones op de Antwerpse Linkeroever: 

• In afwachting van grondige volgende stappen rond sanering, wordt het bedrijfsterrein van 3M zo snel mogelijk afgedekt met grind zodat verspreiding van het stof door verwaaiing wordt tegengegaan. Gelijkaardige eerdere maatregelen op de Oosterweelwerf hebben immers positieve effecten aangetoond omdat wordt vermeden dat stofdeeltjes die PFAS kunnen bevatten, door de wind worden meegevoerd. 
• Er wordt meteen werk gemaakt om de dagelijkse grondwaterstroom van PFAS-houdend water naar de Palingbeek te onderbreken en op het terrein van 3M te houden 
• De sanering van de Palingbeek wordt volledig uitgevoerd, in volkomen synergie met de werken aan de Oosterweelverbinding.

Lantis werkte de voorbije weken mee aan het inpassen van de grondverzetswerken in het saneringstraject om zo tot een geïntegreerde aanpak voor Zwijndrecht en omgeving te komen. Dit gebeurde onder coördinatie van Karl Vrancken en in samenwerking met onder andere OVAM, 3M, de gemeente Zwijndrecht en andere stakeholders. Lantis zal haar werkzaamheden verder monitoren en hierover regelmatig en transparant communiceren met omwonenden en de betrokken Vlaamse administraties. 

Samenwerking en een open dialoog zijn en blijven de sleutel tot de oplossing. “We nodigen iedereen die een stem heeft gehad in het voorbije debat eerstdaags uit op een overleg over de heropstart van onze werken, de Technische Verslagen en de inpassing ervan in een breder saneringstraject”, aldus Luc Hellemans.